Sıcaklık ve bağıl nem seviyelerinin muhafazası, oksijen ihtiyacı, toz-duman ve kokudan arındırma, hava hareketini sağlama şeklinde özetlenen iklimlendirmenin altı ana unsuru aşağıdaki şekilde sağlanır:
1. Sıcaklık seviyesinin muhafazası: İnsan veya imalat kontrolü için ortam sıcaklığı konfor veya tasarım şartlarını sağlanmalıdır. Bu şartlar insan konforu için 18-27 ºC arasında değişmektedir. İklimlendirilen hacmin ısı kaybı (kış konumu) veya ısı kazancı (yaz konumu) durumuna göre ısıtma veya soğutma işlemleri ile sıcaklık seviyesi muhafaza edilir.
a) Isıtma: Merkezi bir mahalde üretilen sıcak su, kızgın su, buhar ile elektrikli ısıtıcılarla, direkt yakıcılara sahip cihazlarla, ısı pompaları ile, atık ışılan geri kazanma cihazları ile, güneş enerjisinden yararlanma usulleri ile sağlanır.
b) Soğutma: Mekanik soğutma usulleri, evaporatif soğutma, soğutma enerjisinin depolanması gibi uygulamalarla sağlanır.
2. Nem seviyesinin sağlanması: Burada da hacmin nem kaybı veya kazancı durumuna göre nemin alınması veya ilave edilmesi gerekecektir. Özellikle kışın nem oranı düşük olan dış havanın ısıtılarak iklimlendirilen hacme verilmesi işleminde çok düşük seviyelere düşen hava bağıl nem yüzdesinin, hacmin kullanma amaçlarına uygun seviyelere çıkartılması gerekir. İnsan konforu için bağıl nem %30 - %60 arasında tutulmalıdır.
a) Bağıl nemin yükseltilmesi, nemlendiricilerle sağlanır (buharlı, püskürtmeli)
b) Bağıl nemin düşürülmesi ise hava sıcaklığının çiğ nokta değerinin altına indirilip tekrar ısıtılması veya kimyasal usullerle sağlanır.
3. Oksijen ihtiyacının sağlanması: Doğada bol miktarda bulunan ve yaşayan tüm varlıkların vazgeçilmez ihtiyacı olan oksijen, pratik olarak sadece dış havadan sağlanabilmektedir. Bu amaçla iklimlendirilen hacme ulaştırılmak üzere iklimlendirme sistemine hesaplanan belirli oranlarda dış havanın alınması gerekecektir.
4. İklimlendirilen hacmin filtrelenmesi: Havanın değişik tür ve verim değerlerine sahip filtrelerden geçirilmesi ile sağlanır. Koku ve sigara dumanının atılması en etkin şekilde dış taze hava ile sağlanmakta olup aktif karbon filtreler, bazı özel yıkayıcılar, absorban maddelerle temas ettirme gibi usullerde uygulanma gereksinimine göre kullanılmaktadır.
5. Havanın harekete geçirilmesi: İklimlendirilen hacmin gerek sıcaklık ve nem seviyesi, gerekse kirlenme durumu her noktada aynı olmayacaktır. Isı kayıp ve kazançları, başta cam olmak üzere dış yüzeylerde daha fazladır. Kirlenme durumu ise kirlenme kaynağının yoğunlaştığı noktalarda fazla olacaktır. Ayrıca konfor için yaz aylarında daha fazla, kış aylarında nispeten daha düşük hava hareketi gereklidir. İklimlendirme sistemlerinde hava hareketini sağlayan elemanlar vantilatör veya fan diye adlandırılır, radyal ve aksiyal diye iki grupta toplanır.
6. Temizlik: Havanın içindeki partikül madde (PM) ve zararlı gazların (SO2, CO2 vb.) filtrelenmesi gerekir.
Kaynak: Deneysan
Comments